Ένας από τους πιο περήφανους λαούς του πλανήτη είναι οι Μεξικανοί. Αυτά όμως που τελευταία μαθαίνουμε από τα ειδησεογραφικά πρακτορεία για την χώρα έχουν να κάνουν κυρίως με σκοτωμούς και εμπορεία ναρκωτικών. "Επιλεκτική ενημέρωση"; Φυσικά! Πως αλλιώς θα πείσεις την παγκόσμια κοινή γνώμη ότι θα πρέπει να παρθούν σκληρά μέτρα κατά ενός λαού, αν δεν έχεις αμαυρώσει πριν την εικόνα του; Το τελευταίο συμβαίνει τώρα και με την δικιά μας χώρα, αλήθεια τι εικόνα νομίζετε ότι έχει για έναν έλληνα έναν μέσος Ευρωπαίος ή Αμερικανός;

Παρακάτω θα σας παρουσιάσουμε δέκα καλά έθιμα και συνήθειες των Μεξικανών, όπως κατατάσσονται σύμφωνα με τις ιστοσελίδες των De10.mx, aollatinoblog.com, 20minutos.es & edumexico.net.

Διαβάζοντας αυτά που κάνουν τους Μεξικανούς να ξεχωρίζουν, δύσκολα θα μπορέσει κανείς να μην κάνει κάποια σύνδεση με την δικιά μας χώρα, κυρίως στην επαρχία, όπου τηρούνται καλύτερα τα ήθη και τα έθιμα της παράδοσης. Με κοινωνικές εκδηλώσεις, τόσο θρησκευτικές, όσο και παραδοσιακές προ-ισπανικές, στις οποίες κυρίαρχο ρόλο έχει η μουσική, η καλή διάθεση και το φαγητό, αλλά και χαρακτηριστικά όπως η αλληλεγγύη, η αποφασιστικότητα και η θέληση, διαμορφώνουν τον χαρακτήρα ενός λαού που αρνείται πεισματικά να σκύψει το κεφάλι.

Πάμε λοιπόν:

1. Γαστρονομία
Μία από τις σημαντικότερες πλευρές του Μεξικού σε παγκόσμιο επίπεδο είναι το φαγητό και γι αυτό σε κάθε μία από τις επαρχίες του συναντάς διαφορετικά πιάτα, όπως οι tamales. Η ονομασία τους προέρχεται από την λέξη tamalli, που στην διάλεκτο náhuatl σημαίνει "τυλιχτό ή τυλιγμένο". Στην επαρχία Colima συναντάμε τα regios, που φτιάχνονται με ρύζι και μπριζόλα, στην Chiapas το chipilín από γαρίδες, και το zacahuil, τις μεγαλύτερες tamales της χώρας, στο Hidalgo.

Δες θα πρέπει να παραλείψουμε βέβαια το pozole, που φτιάχνεται στις επαρχίες του Jalisco, Guerrero και στην πόλη του Μεξικού. Τα tacos φυσικά, είτε είναι με ψαρικά, κρέας βοδινό, χοιρινό ή αρνίσιο, μπορείς να τα απολαύσεις σε όλη τη χώρα.

Σ’ αυτή την κατηγορία θα μπορούσαμε επίσης να προσθέσουμε τα 100% εθνικά ποτά, όπως το mezcal της Oaxaca (από φύλλα κάκτου) και η παγκοσμίως γνωστή πλέον tequila από το Jalisco.

2. Η Μέρα των Νεκρών
Ο θάνατος ανέκαθεν έπαιζε σημαντικό ρόλο στην ζωή των μεξικανών, οι προ-ισπανικές κουλτούρες πίστευαν στον "κάτω κόσμο", μία μορφή μεταθανάτιας ζωής. Στις μέρες μας, κάθε πρώτη και δεύτερη μέρα του Νοέμβρη λαμβάνει χώρα αυτή η γιορτή, μία από τις πιο αντιπροσωπευτικές της χώρας.

Η πρώτη μέρα είναι αφιερωμένη στα παιδιά και η δεύτερη, επίσης γνωστή ως η Μέρα Αγίων Πάντων (Día de Todos los Santos), στους μεγαλύτερους σε ηλικία που έχουν φύγει από την ζωή.

Το ιδιόμορφο σε αυτή την παράδοση είναι οι βωμοί (altares) και οι προσφορές (ofrendas) που τοποθετούνται στα σπίτια των νεκρών. Οι συγγενείς τους εναποθέτουν από τα αγαπημένα τους φαγητά και ποτά έως και αντικείμενα και παιχνίδια που τους άνηκαν.

Δεν λείπουν φυσικά τα κεριά, τα λουλούδια του cempazúchitl (το αντίστοιχο Καντιφέ που συναντάμε στην Ελλάδα, ένα σύμβολο του θανάτου για τους Αζτέκους, που χρησίμευε στην διακόσμηση τάφων και βωμούς. Τα συναντάμε στην Μέρα των Νεκρών σε σχηματισμούς σταυρού ή αψίδας). Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι κάθε επαρχία, κάθε χωριό γιορτάζει αυτή την ημέρα με τον δικό του χαρακτηριστικό τρόπο.

3. Επισκέψεις σε φίλους και συγγενείς
Το να επισκέπτεσαι ένα ζευγάρι όταν φέρνει στον κόσμο το παιδί τους, συγγενείς και φίλους όταν αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα υγείας ή οικονομικό, ή απλά για την χαρά του χαιρετισμού πάντα είναι μια απόλαυση. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι που καταλαβαίνεις σε ποια άτομα μπορείς να υπολογίζεις, ποια να εμπιστεύεσαι και να υπολογίζεις.

4. Γιορτές του Δεκέμβρη
Κατά την διάρκεια του Δεκεμβρίου στο Μεξικό λαμβάνουν χώρα αρκετές εορτές. Αρχίζοντας από τις 12 του μήνα, όταν η καθολική κοινότητα της χώρας γιορτάζει την Παναγία της Γουαδαλούπε (Virgen de Guadalupe) με λειτουργίες, φαγητά, προσευχές προς τιμήν της Παρθένου και τα προσκυνήματα από διαφορετικά μέρη της Μεξικανικής Δημοκρατίας, έως την Βασιλική της Γουαδαλούπε, στην πόλη του Μεξικό.

Ακολουθούν οι παραδοσιακές Posadas, που πραγματοποιούνται από τις 16 έώς τις 24/12 και αναπαριστούν την πορεία της Μαρίας και του Ιησού ως την Βηθλεέμ. Κατά την διάρκεια της νύχτας γείτονες, συγγενείς ή φίλοι, μαζεύονται για να πραγματοποιήσουν λιτανείες, που συμπεριλαμβάνουν το τυπικό ponche (ποτό), τις piñatas (χάρτινες χειροτεχνίες γεμισμένες με γλυκίσματα, φρούτα και μικρά παιχνίδια, κρεμασμένες με ένα κορδόνι, όπου κάποιος με δεμένα τα μάτια προσπαθεί να τις σπάσει) και τους μποναμάδες με γλυκά (aguinaldos de dulces).

Οι γιορτές συνεχίζονται και στις 24/12 είναι το οικογενειακό δείπνο της παραμονής Χριστουγέννων ενώ στις 25 του μήνα γιορτάζονται τα Χριστούγεννα, όπου δεν λείπουν τα δώρα, αλλά και οι νοστιμότατες λιχουδιές από την γαλοπούλα και άλλα κρεατικά έως ζυμαρικά και σαλάτες.

Για να τελειώσεις τον μήνα με το ξεχωριστό τρόπο (broche de oro) και να ξεκινήσεις τον χρόνο “με το δεξί” (con el pie derecho), την νύχτα της 31ης του Δεκέμβρη γίνονται διάφορα τελετουργικά, όπως το να φοράς κίτρινα εσώρουχα που θα σου φέρουν χρήματα, ή κόκκινα που θα σου φέρουν έρωτα.

5. Ενασχόληση με τα πάντα
Το να ασχολούνται με οτιδήποτε είναι ένα ακόμα χαρακτηριστικό των Μεξικανών, ειδικά όταν πρόκειται για δουλειές του σπιτιού. Αρκετοί άντρες, αλλά και γυναίκες, μπορούν να κάνουν τη δουλειά ενός υδραυλικού, ξυλουργού, χτίστη, μηχανικού έως και κηπουρού.

6. Αλληλεγγύη
Η αλληλεγγύη είναι ένα από κύρια γνωρίσματα των περισσότερων Μεξικανών. Βοηθάνε αμέσως κάποιον που βρίσκεται σε δύσκολη κατάσταση ακόμα και εάν τους είναι άγνωστος. Για παράδειγμα, αν βρεθείς στον δρόμο με χαλασμένο αυτοκίνητο, σίγουρα κάποιος θα βάλει ένα χεράκι για να σε βοηθήσει να το σπρώξεις και να προχωρήσεις, ακόμα περισσότερο αν είσαι γυναίκα.

7. Γάμοι
Είναι από τις πιο σημαντικές γιορτές των Μεξικανών. Ειδικά στα γλέντια που γίνονται στην επαρχία, προσφέρεται άφθονο ποτό και φαγητό, αλλά και αναμνηστικά, ενώ φεύγοντας θα πάρεις και το δισάκι σου (itacate). Το γλέντι μπορεί να διαρκέσει έως και μία εβδομάδα και θεωρείται μέρος της παράδοσης.

8. Γιορτές
Τί θα ήταν οι Μεξικανοί χωρίς τις fiestas τους; Το πιο πιθανό είναι ότι δε θα ήταν Μεξικανοί, καθώς οι "pachangas" (χορός / γιορτή) είναι από τους πιο αγαπημένους τρόπους συμβίωσης με φίλους και συγγενείς, όπου κυριαρχεί άφθονο κέφι και θετική ενέργεια, ενώ δείχνεις παράλληλα το ταλέντο σου στον χορό και στην διασκέδαση. Μια από τις αγαπημένες τους εκφράσεις είναι το «για να κάνεις μια γιορτή, οποιοδήποτε πρόσχημα είναι αρκετό» ("Para organizar una fiesta cualquier pretexto es bueno"), και στην πράξη δεν λείπουν κάθε Σαββατοκύριακο.

9. Ο mariachi
Πρόκειται για ένα μουσικό σύνολο, που εκτός του ότι θεωρείται κατεξοχή και απόλυτα Μεξικανικό (όπου παίζουν και τραγουδούν κυρίως τις παραδοσιακές rancheras τους με συνοδεία από βιολιά, τρομπέτες και παραδοσιακές), ταυτόχρονα δεν λείπει ποτέ από καμία σημαντική γιορτή, όπως γάμους, αποφοιτήσεις ή επετείους. Η πόλη Cocula της επαρχίας Jalisco, γνωστή ως το λίκνο του Mariachi (Cuna Mundial del Mariachi), με μαρτυρίες από το 1.700 μ.Χ, όπου μπάντες έπαιζαν επί πληρωμή προς τιμήν του Προστάτη Αγίου της περιοχής.

10. Οι Serenatas
Είναι μία από τις πιο παραδοσιακές μορφές εκδήλωσης της αγάπης για τους Μεξικανούς, και ακόμα και αν και στις μέρες μας δεν συνηθίζεται πια τόσο συχνά, το σίγουρο είναι ότι η γυναίκα ή ο άντρας που θα γίνει αποδέκτης μιας Serenata, χωρίς αμφιβολία θεωρείται τυχερός/ή.
Συνήθως, τις σερενάτας τις παίζουν οι Mariachis, αλλά επίσης μπορούν να τις αποδώσουν ένα τρίο ή οποιαδήποτε άλλη μορφή μπάντας, καθώς ο σκοπός σε κάθε περίπτωση είναι να εκφράσεις την αγάπη και την αφοσίωσή σου σε ένα ξεχωριστό πρόσωπο.

Μετάφραση: Στέλιος Πλαΐτης
Επιμέλεια: Juanita La Quejica