Με τους άνεργους στην Ισπανία να αγγίζουν τα 6 εκατομμύρια –και τους μισούς απ’ αυτούς να βρίσκονται χωρίς δουλειά για πάνω από ένα χρόνο– και το πρόβλημα των εξώσεων να εντείνεται καθημερινά (πάνω από 500 εξώσεις την ημέρα), οι κάτοικοι της Ισπανίας βρίσκουν καινούργιους τρόπους διαμαρτυρίας και δίνουν μάχες, δείχνοντας με την επιμονή τους ότι το παιχνίδι δεν έχει κριθεί ακόμη.

Escrache είναι μια λέξη που προέρχεται από την Αργεντινή και την Ουρουγουάη και δηλώνει την διαδήλωση μπροστά στην κατοικία ή τον χώρο εργασίας συγκεκριμένων πολιτικών (ή άλλων προσώπων) με σκοπό να εκτεθούν και να καταγγελθούν οι πράξεις τους. Είναι ένας τρόπος να «σημαδέψεις» κάποιον δημόσια, ώστε να μην μπορέσει να κρυφτεί και να μην αποφύγει τις ευθύνες του. Στην Αργεντινή ξεκίνησε σαν πίεση της κοινής γνώμης το 1995, από τοπικές οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όταν το καθεστώς αποφάσισε να αποσιωπήσει τα εγκλήματα της Δικτατορίας και να ελευθερώσει τους κατηγορούμενους για αυτά.

Στην Ισπανία ο όρος αυτός άρχισε να γίνεται γνωστός πολύ πρόσφατα, τον Μάρτιο του 2013, όταν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έβγαλε απόφαση που έκρινε παράνομο τον ισπανικό νόμο περί δανείων και έδινε στους δικαστές το δικαίωμα να σταματήσουν τις εξώσεις και να υπερασπιστούν τους πολίτες που βρίσκονται μπλεγμένοι με καταχρηστικούς όρους στα δίχτυα των τραπεζών. Η κυβέρνηση αναγκάστηκε τότε να ανοίξει το θέμα στο κοινοβούλιο, όμως οι αποφάσεις δεν ήταν ούτε ξεκάθαρες, ούτε άμεσες και οι βουλευτές που αρνήθηκαν ουσιαστικά να αλλάξουν τη νομοθεσία βρέθηκαν στο στόχαστρο των πολιτών. Έτσι, μετά τις σημαντικές δράσεις για να σταματήσουν οι εξώσεις (STOP Desahucios) και τα συνθήματα και τις καταλήψεις σε μικρή κλίμακα μέσα σε καταστήματα τραπεζών, η Πρωτοβουλία όσων επηρεάζονται από τα στεγαστικά δάνεια (PAH) άρχισε να καλεί τους πολίτες σε escraches. Σε κάθε πόλη, ορίζεται μια συνάντηση μπροστά στην κατοικία ενός βουλευτή ή στα γραφεία του κυβερνόντος κόμματος και ξεκινά μια ειρηνική διαμαρτυρία με πλακάτ, ένα πράσινο που γράφει «ΝΑΙ, Γίνεται» (Sí se puede) και ένα κόκκινο που καταγγέλλει «Αλλά ΔΕΝ θέλουν» (Pero NO quieren), ξεκαθαρίζοντας έτσι ότι το θέμα των εξώσεων δεν είναι ένα πρόβλημα χωρίς λύση αλλά πως κάποιοι συγκεκριμένοι δεν θέλουν να λυθεί. Τα μέλη της Πρωτοβουλίας δηλώνουν ακόμα πως «Εδώ παίζονται ζωές» (Hay vidas en juego) και πως δεν θα σταματήσουν μέχρι να καταφέρουν να αλλάξει ο νόμος που έχει ήδη φτάσει να προκαλεί ένα μεγάλο ποσοστό αυτοκτονιών στην Ισπανία. Μια πρόσφατη έρευνα της El País, έδειξε πως η μέθοδος του escrache υποστηρίζεται από τους ισπανούς σε ποσοστό 78% και μάλιστα ένα ιδιαίτερα αξιόλογο ποσοστό (68%) των ψηφοφόρων του Λαϊκού Κόμματος (PP) δικαιολογεί αυτή την νέα μορφή διαμαρτυρίας.

Όπως είναι αναμενόμενο οι βουλευτές του PP δεν είναι πολύ ευχαριστημένοι με τις εξελίξεις και σπεύδουν να κατηγορήσουν τα μέλη της Πρωτοβουλίας, ότι έχουν ξεπεράσει τα όρια, συγκρίνοντας τις πράξεις τους ακόμα και με αυτές των ναζί και της βασκικής οργάνωσης ΕΤΑ. Η εκπρόσωπος της Πρωτοβουλίας PAH, Ada Colau ξεκαθαρίζει ότι «τα όρια δεν τα έχουν ξεπεράσει οι πολίτες, αλλά οι ίδιες οι τράπεζες και οι κυβερνήσεις που τις τροφοδοτούν με δημόσιο χρήμα, την ίδια στιγμή που άνθρωποι χάνουν τα σπίτια τους και αυτοκτονούν».

Η Πρωτοβουλία όσων επηρεάζονται από τα στεγαστικά δάνεια, έχει ξεκινήσει καμπάνια ευαισθητοποίησης με το όνομα Πράσινη Άνοιξη (#PrimaveraVerde) και χωρίς να σχετίζεται με κόμματα και πολιτικές οργανώσεις, αλλά με κόσμο στις γειτονιές της κάθε πόλης, διεκδικεί την ψήφιση ενός νέου νόμου για τα στεγαστικά δάνεια (έχει ήδη μαζέψει σχεδόν ενάμισι εκατομμύριο υπογραφές) και το άμεσο τέλος των εξώσεων, που αφήνουν οικογένειες στο δρόμο και ανθρώπους σε κατάσταση απόγνωσης. Η τελευταία κίνηση που προτείνει είναι να τοποθετούν οι πολίτες ένα πράσινο πανί ή αφίσα στο μπαλκόνι ή στο αυτοκίνητο τους, σαν δήλωση συμπαράστασης προς την Πρωτοβουλία, κάτι που απ’ ότι φαίνεται έχει ήδη πολλούς υποστηρικτές σε διάφορες πόλεις της Ισπανίας. Οι πολίτες, που δραστηριοποιούνται σχεδόν καθημερινά, φαίνονται αποφασισμένοι να πιέσουν με τρόπους πρωτότυπους και –μέχρι στιγμής- ειρηνικούς, έχοντας στην διάθεση τους τις νέες τεχνολογίες και όπλο τους την αλληλεγγύη και την συνειδητή κοινή δράση και οργάνωση. Η κυβερνώντες σίγουρα δεν χαίρονται με αυτό το παιχνίδι αλλά μένει να δούμε μέχρι που είναι ικανοί να φτάσουν την κατάσταση, ειδικά όταν πλέον μιλάμε για ανθρώπινες ζωές.