Μοιάζει να εγκαταλείφθηκε ξαφνικά από τους κατοίκους της, αλλά στην πραγματικότητα ο τεράστιος οικισμός που δημιουργήθηκε κοντά στην ισπανική πόλη Σεσένια, στην περιφέρεια της Μαδρίτης, παραμένει εδώ και χρόνια σχεδόν άδειος απλώς επειδή οι κάτοικοί του δεν έφθασαν ποτέ. Μια πόλη-φάντασμα, απομεινάρι της κατασκευαστικής «φούσκας» της Ισπανίας.

Σπάνια κάποια φιγούρα διασχίζει τους δρόμους, σχεδόν ποτέ δεν ακούγεται θόρυβος από διερχόμενα αυτοκίνητα στις λεωφόρους. Το μεγάλο πάρκο με την τεχνητή λίμνη και το ψηλό σιντριβάνι μοιάζει εγκαταλελειμμένο, όπως και τα τόσα γήπεδα αθλοπαιδιών και ποδοσφαίρου. Ακόμη και στη γεμάτη από χρώματα παιδική χαρά ο αέρας είναι ο μόνος που προκαλεί ταλάντευση στις κούνιες, δίνοντας επιτέλους μία απάντηση στη μελαγχολική, σχεδόν νεκρική, ακινησία.

Θα μπορούσε να είναι πίνακας του Τζόρτζιο ντε Κίρικο, ένα έργο του διάσημου για τις άδειες και σιωπηλές πόλεις του ιταλού ζωγράφου, που πήρε αληθινές διαστάσεις. Είναι όμως το έργο ζωής του ισπανού κατασκευαστή Φρανθίσκο Ερνάντο, γνωστού στη χώρα του με το παρατσούκλι Πάκο «Ελ Ποθέρο» (Πάκο «ο σκαφτιάς πηγαδιών»). Ενας από τους πλουσιότερους ανθρώπους της χώρας ο οποίος επέλεξε αυτήν την περιοχή, μισή ώρα δυτικά της Μαδρίτης, για να δημιουργήσει έναν παράδεισο διαμονής με πολυτελή σπίτια αξίας όχι περισσότερο από 250.000 ευρώ και 40.000 κατοίκους.

Ηταν στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας όταν εργάτες, μπουλντόζες και γερανοί κατέφθασαν σε αυτήν την «άγονη γη», όπως δηλώνει και το όνομα του Δήμου της Σεσένια. Στη μέση του πουθενά άρχισαν να αναδύονται ομοιόμορφες πολυκατοικίες με μοντέρνα διαμερίσματα και παροχές που θα μπορούσαν να αποκτήσουν οικογένειες και νέοι άνθρωποι που αδυνατούσαν να αγοράσουν ένα σπίτι στην πρωτεύουσα. Τις κατοικίες θα συμπλήρωναν πισίνες και κήποι, γήπεδα ποδοσφαίρου, παιδικές χαρές εξοπλισμένες με όλα τα απαραίτητα παιχνίδια. Η πόλη θα περιελάμβανε ακόμη και ένα μεγάλο πάρκο, στο οποίο ο κατασκευαστής έδωσε το όνομα της γυναίκας του, Μαρία Αουδένα. Και αφού έβαλε στον οικισμό μία ταμπέλα που έφερε το δικό του όνομα – «Residencial Francisco Hernando» (Οικισμός Φρανθίσκο Ερνάντο) – και με σλόγκαν «Το σπίτι που μπορείς να αποκτήσεις», ο ματαιόδοξος πολυεκατομμυριούχος εγκαινίασε με όλη την απαραίτητη λάμψη την ολοκλήρωση των πρώτων κατοικιών.

Στην πραγματικότητα, όμως, η ημέρα των εγκαινίων ήταν η μόνη ως σήμερα στιγμή που η Νέα Σεσένια, όπως είναι η επίσημη ονομασία της πόλης, έσφυζε από ζωή. Οταν τα φλας των φωτογράφων και η μουσική από τις συναυλίες έσβησαν, άρχισαν να φαίνονται τα πρώτα σημάδια ότι το όνειρο θα γινόταν εφιάλτης.

Από τα 13.508 διαμερίσματα που σχεδιάστηκαν αρχικά, μόνο γύρω στα 5.100 ολοκληρώθηκαν, ενώ στον οικισμό-μαμούθ ζουν σήμερα όχι περισσότερες από 500 ψυχές. Ηταν πολλοί όσοι δεν δελεάστηκαν από τις διαφημίσεις που υπόσχονταν το «κλειδί στο χέρι» – με δυνατότητα αποπληρωμής ως και 50 χρόνια – ή από τις υποθήκες με ευνοϊκούς όρους «για τις πρώτες 1.000 κατοικίες που θα πωλούνταν». Αλλά ήταν και πολλοί από τους αγοραστές που έσπευσαν να επωφεληθούν από τις προσφορές χωρίς να σκοπεύουν να γίνουν μέλη σε αυτήν την ουτοπία αλλά να κερδίσουν χρήματα από μελλοντικές πωλήσεις.

Οι πινακίδες με τη λέξη «Vende» – «Πωλείται» δηλαδή –, που παραμένουν ακλόνητες στα περισσότερα διαμερίσματα, φανερώνουν τη σκληρή πραγματικότητα: χιλιάδες άδεια διαμερίσματα, απούλητες πολυκατοικίες, ολόκληρα οκταώροφα συγκροτήματα κατοικιών που παραμένουν περιφραγμένα με πόρτες και παράθυρα ερμητικά κλεισμένα, καθώς οι δανειοδότες του έργου κατέσχεσαν περί τα 2.000 διαμερίσματα.

Τα εμπόδια για να υλοποιηθεί το μεγαλεπήβολο σχέδιο, ένα από τα μεγαλύτερα ιδιωτικά κατασκευαστικά έργα στην ιστορία της Ισπανίας, με κόστος που υπολογίζεται στα εννέα δισ. ευρώ, ξεπέρασαν τη φιλοδοξία του δημιουργού του. Ενα από αυτά, οι πυλώνες του ηλεκτρικού, οι οποίοι έπρεπε να δημιουργηθούν για να μεταφέρουν ρεύμα στην επίμαχη περιοχή. Επίσης, η σημαντική έλλειψη νερού, πρόβλημα που προκάλεσε πολλές συζητήσεις και κατηγορίες που περιελάμβαναν ακόμη και σενάρια κλοπής, δίχως να λείπουν οι προσωπικές αντιπαραθέσεις με τον δήμαρχο της Νέας Σεσένια. Πολύ περισσότερο όμως το όνειρο του «Ελ Ποθέρο» είναι το τέλειο παράδειγμα της πληθώρας ανεξέλεγκτων κατασκευών που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της «μεγάλης φούσκας», όπως χαρακτηρίζεται στην Ισπανία η περίοδος με τις αυξημένες τιμές στην αγορά ακινήτων που διήρκεσε περίπου από το 1985 ως το 2007. Με τις τράπεζες να προσφέρουν γενναιόδωρα τα δάνεια για ανέγερση κτιρίων, πολλοί κατασκευαστές έμειναν με οικόπεδα και άδεια κτίσματα όταν η ζήτηση για κατοικία κατρακύλησε απότομα και οι ξένοι που επιθυμούσαν σπίτια στην Ισπανία αποδείχθηκε πως ήταν ελάχιστοι.

«Η αλλαγή έφερε συμπτώματα εμφανή από κάθε πλευρά» αναφέρει για την περίπτωση της Σεσένια ένα ισπανικό ντοκυμαντέρ, τονίζοντας την πτώση των πωλήσεων των ακινήτων ως και 40% – κυρίως όσον αφορά μια δεύτερη κατοικία –, την αδυναμία αποπληρωμής των κατασκευαστικών δανείων, τα 40.000 λουκέτα σε μεσιτικά γραφεία, καθώς και τη συνεπακόλουθη κρίση στη σχετική με τις οικοδομές βιομηχανία, από τις πόρτες ως τα τούβλα.

Οι κανόνες της αγοράς και οι οικονομικές αιτίες δεν δίνουν όμως την απάντηση στα καθημερινά προβλήματα των λιγοστών κατοίκων του ξεχασμένου Οικισμού Φρανθίσκο Ερνάντο, όπου το λεωφορείο περνάει μόνο δύο φορές κάθε πρωί – και ας μην υπάρχει κοντινός σταθμός τρένων. Ούτε Κέντρο Υγείας, ούτε αγορά τροφίμων. Από τα καταστήματα εξάλλου που προβλέφθηκαν, ελάχιστα εν τέλει λειτούργησαν. Ενα από αυτά, το μικρό σνακ μπαρ όπου σερβίρονται παέγια και άλλα τοπικά πιάτα. «Μας έχουν εγκαταλείψει» επιβεβαιώνει ο ιδιοκτήτης. «Αλλα μας είπαν και άλλα συμβαίνουν» διαμαρτύρεται εξυπηρετώντας τους λιγοστούς του πελάτες.

Ωστόσο δεν είναι όλοι τόσο απογοητευμένοι. «Εγώ και ο σύζυγός μου ποτέ δεν είχαμε φανταστεί ότι θα μπορούσαμε να αποκτήσουμε ένα τόσο ευρύχωρο σπίτι» φωνάζει από το μπαλκόνι της μία κυρία, μητέρα τριών παιδιών, τονίζοντας παράλληλα τα πλεονεκτήματα: τον ήλιο που λούζει το μεγάλο της μπαλκόνι, τις πλατείες, τα πάρκα, τις αθλητικές εγκαταστάσεις που παρέχει ο οικισμός. Παρομοίως, ο 36χρονος Μίρελ εξακολουθεί να θεωρεί μια πολύ καλή ευκαιρία το διαμέρισμα με τα τέσσερα υπνοδωμάτια που αγόρασε με δάνειο, αντί 238.000 ευρώ, ενώ ενθουσιασμένος φαίνεται και ο 25χρονος Τζόναθαν, ο οποίος νοικιάζει ένα σπίτι 82 τετραγωνικών αντί περίπου 600 ευρώ τον μήνα. «Οι δρόμοι μπορεί να είναι άδειοι», εξηγεί, «αλλά τα μεγάλα συγκροτήματα κατοικιών έχουν πισίνα και γήπεδα για ποδόσφαιρο και μπάσκετ».

Δεν εξήγησε όμως πόσο εύκολα βρίσκει παρέα για να απολαύσει τις πράγματι δελεαστικές παροχές. Ελπίζει μόνο ότι θα μαζέψει αρκετά χρήματα για να γίνει και ιδιοκτήτης της πολυτελούς κατοικίας. Και ίσως ότι κάποτε θα ανάβουν περισσότερα φώτα στα παράθυρα της άδειας πόλης όταν τη σκεπάζει η νύχτα.

Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=152&artId=346768&dt=03/08/2010#ixzz19JmE8LLD