Το Μουσείο ντελ Πράδο εγκαινιάστηκε στις 19 Νοεμβρίου του 1819, υπό την βασιλεία του Fernando VII, ως Βασιλική Πινακοθήκη και του δόθηκε οριστικά το όνομα Prado (στα ισπανικά "prado" είναι η λέξη για το "λιβάδι") καθώς χτίστηκε στο αποκαλούμενο «Prado de los Jerónimos», κοντά στο μοναστήρι του San Jerónimo El Real. Υπό την σκέπη του συγκεντρώνει περίπου 8.000 πίνακες, πάνω από 6.500 σχέδια, περίπου 3.000 έργα χαρακτικής και σχεδόν 2.800 τεμάχια από Διακοσμητικές Τέχνες, απ' τα οποία ξεχωρίζει μια συλλογή με νομίσματα και μετάλλια.

Λαμβάνοντας υπόψη το εύρος της συλλογής του μπορούμε να πούμε πως ο χαρακτήρας του είναι διεθνής, παρ' όλα αυτά, είναι προφανές ότι η πινακοθήκη της Μαδρίτης κατέχει μία από τις καλύτερες συλλογές ισπανικών πινάκων, κι αυτό εν μέρει για το ότι από την έναρξη λειτουργίας του επενδύθηκε καλλιτεχνικά απ’ τις βασιλικές συλλογές. Για τον παραπάνω λόγο μπορούμε με ασφάλεια να συμπεράνουμε πως δεν υπάρχει στον πλανήτη μουσείο η συλλογή που να κατέχει περισσότερα έργα μερικών απ' τους μεγαλύτερους δασκάλους της ιστορίας της ζωγραφικής, όπως ο Goya (133 πίνακες), Velázquez (48 πίνακες), El Greco (36 πίνακες & 2 γλυπτά) o Ribera (51 πίνακες). Το Πράδο μπορεί επίσης να υπερηφανευετεί για το μεγάλο νούμερο έργων ανυπολόγιστης αξίας από καλλιτέχνες εκτός Ισπανίας. Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι Rubens (περίπου 100 έργα), Luca Giordano (περισσότεροι από 70 πίνακες), Tiziano (40 πίνακες) o El Bosco (6 έργα και μερικά που αποδίδονται σ’ αυτόν).

1. Το πιο παλιό έργο της συλλογής

Το πιο παλιό έργο της συλλογής είναι μία κεφαλή φτιαγμένη από διορίτη (πυρογενές πέτρωμα) του Σουμέριου βασιλιά Ur-Ningirsu της Lagash (2124- 2119 π.Χ.), που στην πραγματικότητα βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Οποιοσδήποτε όμως μπορεί να ζητήσει ένα αντίγραφο απευθυνόμενος στο γραφείο αντιγράφων του μουσείου (Oficina de Copias), παραδίδοντας μια σχετική επιστολή. Οι υπάλληλοι του γραφείου οφείλουν να ετοιμάσουν ένα μικρό μοντέλο για κάθε έργο που τους ζητείται.

2. Ο Πικάσο, διευθυντής του Μουσείου ντελ Πράδο

Με διάταγμα υπογεγραμμένο από τον τότε πρόεδρο της Ισπανικής Δημοκρατίας, Manuel Azaña, με ημερομηνία 19 Σεπτεμβρίου του 1936, ο Pablo Ruiz Picasso έγινε διευθυντής του Μουσειου ντελ Πράδο. Ο καλλιτέχνης απ’ τη Μάλαγα αποδέχτηκε τoν διορισμό, αν και το χρίσμα ποτέ δεν ετέθη σε ισχύ λόγω αρκετών πιέσεων και υποδείξεων που έλαβε από κάποιες προσωπικότητες της εποχής. Έτσι έμεινε σ' αυτή τη θέση έως το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου, χωρίς όμως ποτέ να διοικήσει. Λέγεται μάλιστα ότι ως διευθυντής του άρεσε να αστειεύεται με το θέμα και η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν έγινε επίσημη απόλυση.

Η ιδιοφυΐα απ’ την Μάλαγα βεβαίως ενήργησε σε ορισμένες περιπτώσεις ως διευθυντής του Μουσείου. Το έκανε ως πρεσβευτής της Ισπανικής κουλτούρας στο εξωτερικό βοηθώντας εκθέσεις καλλιτεχνών εξορισμένων στο Παρίσι, καθώς επίσης στην περίσταση της έκκλησης στο Κογκρέσο Αμερικανών Καλλιτεχνών, υπερασπιζόμενος τις δραστηριότητες της κυβέρνησης της Ισπανικής Δημοκρατίας. Κατά το έτος του διορισμού του συμμετείχε στον στολισμό του Ισπανικού Περίπτερου της Διεθνούς Έκθεσης του Παρισιού, για το οποίο ζωγράφισε την Γκερνίκα.

3. Η Κυρία του Έλτσε ανήκει στο μουσείο

Το πιο διάσημο έργο της Ιβηρικής τέχνης, η Κυρία του Έλτσε (La Dama de Elche) ανήκει στο μουσείο ντελ Πράδο, παρά το γεγονός ότι εκτίθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Η ιστορία αυτού του ιδιαίτερου έργου ξεκίνησε όταν ο Manuel Campello, ένα 14χρονο παιδί απ’ το Έλτσε, πραγματοποιούσε γεωργικές εργασίες στην Αλκουδία (επαρχία του Έλτσε, Βαλένθια) στις 4 Αυγούστου του 1897 και έπεσε πάνω σε μια πέτρα που κάλυπτε το μπούστο της "Κυρίας". Επτά μέρες μετά έφτασε στο σημείο ο Γάλλος Ισπανιστής και Αρχαιολόγος Pierre Paris με αφορμή μια τοπική παραδοσιακή φιέστα, το Misteri. Ο αρχαιολόγος ενθουσιάστηκε με το έργο και πλήρωσε 4.000 φράνκος για να την αποκτήσει.

Η Κυρία του Έλτσε επέστρεψε στην Ισπανία στις 8 Φλεβάρη του 1941 μαζί με άλλα έργα της Ισπανικής τέχνης για να εγκατασταθεί στο Πράδο μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις με την Γαλλική κυβέρνηση. Το 1965 η Κυρία έκανε ένα σύντομο πέρασμα απ’το Έλτσε στο πλαίσιο μιας έκθεσης με έργα τέχνης της Ιβηρικής και μεταφέρθηκε οριστικά στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο όπου και παραμένει έως τώρα. Το 2006 επισκέφτηκε ακόμα μια φορά την πόλη καταγωγής της με αφορμή τα εγκαίνια του Αρχαιολογικού και Ιστορικού Μουσείου του Έλτσε, παρέμεινε εκεί για έξι μήνες και τότε ήταν που αξία της εκτιμήθηκε στα 16 εκατομμύρια ευρώ από μία ασφαλιστική εταιρεία.

4. Ο λιγότερο γνωστός θησαυρός: Διακοσμητικές Τέχνες

Παρά το ότι οι πίνακες, τα σχέδια και τα γλυπτά είναι αυτά που εκτιμούνται περισσότερο στο μουσείο, η πινακοθήκη κατά τη διάρκεια της ιστορίας της έχει προσθέσει στη συλλογή της κι άλλα πολύ σημαντικά έργα, ανάμεσα στα οποία καταλέγεται ο Θησαυρός του Δελφίνου (Tesoro del Delfín), αποκαλούμενος έτσι καθώς αποδίδεται στον Λουδοβίκο μέγα δελφίνο (Louis de France, 1 Νοεμβρίου 1661 – 14 Απριλίου 1711) , ο μεγαλύτερος γιος και το μοναδικό επιζήσαν από τα παιδιά του βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκου ΙΔ΄ ή «βασιλιά Ηλίου». Η συλλογή αποτελείται από 120 κομμάτια του XVI & XVII αιώνα, περισσότερα απ’ αυτά βάζα διακοσμημένα με πολύτιμους λίθους.

Μετάλλια διαφόρων ευρωπαϊκών σχολών, κεραμικά, πορσελάνες, βεντάλιες, κεντήματα, Φλαμανδικοί τάπητες (XV - XVII αιώνα), όπλα και μια σημαντική συλλογή επίπλων, μέσα στα οποία ξεχωρίζει ένα γκρουπ με τραπέζια και μπουφέδες από σκληρούς λίθους (XVIII αιώνα) και ένα άλλο με μπαούλα (XV & XVI αιώνα), συμπληρώνουν την "διαφορετική καλλιτεχνική προσφορά" του Πράδο.

5. Ληστείες στην Πινακοθήκη

Αν και το 1897 εκλάπει ένα σχέδιο του Μπαρτολομέ Εστέμπαν Μουρίγιο - "Η αγία Άννα διδάσκει ανάγνωση στην Παναγία" - η πιο σημαντική κλοπή της ιστορίας του Μουσείου έλαβε χώρα το 1918 όταν εξαφανίστηκαν αρκετά κομμάτια της συλλογής του Θησαυρού του Δελφίνου. Το γεγονός έγινε γνωστό στις 20 Σεπτεμβρίου του 1918, όταν έγινε αντιληπτό πως είχαν εξαφανιστεί 18 κομμάτια αυτού του ιδιαίτερου θησαυρού.

Στις 12 Οκτωβρίου της ίδιας χρονιάς συνελήφθη ο Rafael Coba, υπάλληλος του μουσείου από τις αρχές του 1917 έως τον Απρίλη του 1918, ως ο κύριος ύποπτος της ληστείας του θησαυρού και τρεις μέρες μετά αποκαλύφθηκε ότι ένα από τα κλοπιμαία είχε δοθεί ενέχυρο στην τράπεζα Monte de Piedad για 150 πεσέτες τρεις μήνες πριν . Εν τέλει συνελήφθησαν κι άλλοι εμπλεκόμενοι στην ληστεία, οι Darío Fernández, Félix Velloso & Alejandro Varela, όλοι υπεύθυνοι ασφαλείας του μουσείου και κατηγορήθηκε για συνέργεια ο κλεπταποδόχος αργυροχόος Isidro Agruña, ύποπτος ότι εξαγόρασε μέρος των κλοπιμαίων.

Άλλο επεισόδιο του κεφαλαίου κλοπών του μουσείου - ευτυχώς δεν υπήρξαν αρκετές κατά τη διάρκεια της ιστορίας του - πραγματοποιήθηκε το 1961 όταν ένας ληστής προσπάθησε να εισέλθει στις εγκαταστάσεις απ’ την οροφή. Ο ληστής έπεσε στο κενό και σκοτώθηκε, αποκαλύφθηκε αργότερα ότι είχε στις τσέπες του ένα έντυπο με οδηγίες για την αποκατάσταση πινάκων.

6. Μια ιστορική εκκένωση

Η μεταφορά έργων του Μουσείου το 1936 ήταν ένα από τα πλέον ιστορικά επεισόδια της ιστορίας του. Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου η ένωση για την Υπεράσπιση του Καλλιτεχνικού Θησαυρού ανέλαβε την μεταφορά έργων τέχνης. Ξεκίνησε τον Νοέμβρη του 1936 (οι βόμβες άρχισαν να πέφτουν στο μουσείο στις 16 του ίδιου μήνα) και είχε διάφορους προορισμούς: Βαλένθια, Καταλονία και τελικά στην Κοινωνία των Εθνών στην Γενεύη (Ελβετία).

Το κομβόι μετέφερε 361 έργα του Μουσείου ντελ Πράδο, στα οποία προστέθηκαν εκθέματα από το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, το Εθνικό Παλάτι, την Ακαδημία του Σαν Φερνάντο, το Μοναστήρι του Σαν Λορένθο του Εσκοριάλ και άλλα από συγκεκριμένες συλλογές όπως το «La condesa de Chinchón» (του Goya) που άνηκε τότε στους Δούκες της Σουηδίας. Ο επαναπατρισμός όλων αυτών των έργων καλλιτεχνικής κληρονομιάς έγινε τον Σεπτέμβρη του 1939 και αυτά του Πράδο επέστρεψαν στις αίθουσες τους.

7. Η γέννηση ενός κωμικού

Ο Ignacio Fernández Sánchez, πιο γνωστός καλλιτεχνικά ως Tony Leblanc, γεννήθηκε στο Μουσείο ντελ Πράδο της Μαδρίτης στις 7 Μαΐου του 1922. Πριν ανέλθει στο κινηματογραφικό στερέωμα ο Tony εργάζονταν στην υποδοχή του μουσείου (εκεί εργάζονταν και ο πατέρας του ως επιστάτης) και πάντα αισθάνονταν περήφανος για την "συγγένεια" του με το μουσείο.

Η αγάπη που ένιωθε για το Πράδο ο Tony Leblanc εκφράστηκε και στις τελευταίες μέρες της ζωής του. Η πιο ένθερμη επιθυμία του ήταν μετά θάνατον οι στάχτες του να διασκορπιστούν γύρω απ’ το Πράδο. Τελικά, ο ηθοποιός πέθανε στις 24 Νοεμβρίου του 2012 μετά από καρδιακή προσβολή και ενταφιάστηκε στο κοιμητήριο της Almudena της Μαδρίτης, δίπλα στους γονείς του.

8. Ωράριο λειτουργίας κι άλλες λειτουργίες.

Από τον Γενάρη του 2012 το μουσείο παραμένει ανοιχτό καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, από Δευτέρα έως Κυριακή εκτός από τρεις μέρες: 1η Ιανουαρίου, 1η Μαΐου και 25 Δεκεμβρίου. Το παραπάνω δεν ίσχυε πάντα. Κυρίως κατά τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της η πινακοθήκη ήταν ανοιχτή κάποιες μέρες ή τρεις μέρες της εβδομάδας και παρέμενε πάντα κλειστή όταν έβρεχε στην πρωτεύουσα, κυρίως για να διατηρηθεί καθαρή και για αποφυγή πολυκοσμίας.


Για κάποιο διάστημα μερικές αίθουσες, όπως αυτή με τα γλυπτά, δεν είχαν το κατάλληλο δάπεδο με αποτέλεσμα η σκόνη και η βρομιά να καθαρίζονται με σφουγγαρίστρα και νερό. Στην πορεία μπήκαν ξύλινα πατώματα σχεδόν σε όλες τις αίθουσες έως ότου να μπει μάρμαρο, κατά την τρίτη δεκαετία του εικοστού αιώνα, για να βελτιώσει την ασφάλεια των εγκαταστάσεων.

Το Πράδο πρόσθεσε κι άλλες λειτουργίες στο πέρασμα του χρόνου. Φιλοξένησε στις αίθουσες του την Γερουσίας μεταξύ 1834 & 1877, Μουσείο Καλλιτεχνικών Αναπαραστάσεων (1877 - 1960), τρέχουσες εκθέσεις της Γενικής Διεύθυνσης Καλλών Τεχνών (1960 - 1971) και την «Guernica» του Πικάσο μεταξύ 1981 & 1992.

9. Κινηματογράφος στο μουσείο

Ίσως να μην είναι ευρέως γνωστό, αλλά στο Πράδο μπορεί κάποιος να παρακολουθήσει κινηματογραφικές προβολές. Για παράδειγμα, με αφορμή την έκθεση "Ο Velázquez και η οικογένεια του Φίλιππου IV" πραγματοποιήθηκε ένας κύκλος προβολών με ταινίες της εποχής του καλλιτέχνη, όπως η ταινία "Luces y sombras" (1988) του Jaime Camino, αλλά και διάφορα ντοκιμαντέρς για τη ζωή και το έργο του Velázquez.

Στην ιστοσελίδα του μουσείου μπορεί κάποιος να ενημερώνεται για το πρόγραμμα παράλληλων καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων που συνοδεύουν τις μόνιμες και τρέχουσες συλλογές:
>> Cine, teatro y conciertos <<

10. Το Πράδο για νέους

Κατά την τελευταία Παρασκευή κάθε μήνα νέοι από 15 έως 25 ετών έχουν τη δυνατότητα να επισκεφτούν τις τρέχουσες εκθέσεις με συνοδεία απόφοιτων του τμήματος Ιστορίας Τέχνης, εξηγώντας τους έτσι τα εκθέματα και απαντώντας παράλληλα σε απορίες και σχετικές ερωτήσεις. Η είσοδος για το σκοπό αυτό είναι δωρεάν και η επίσκεψη διαρκεί από τις 20:30 έως τις 22:30.

Πηγή: abc.es