María Berasarte

Ασυνήθιστη ομορφιά

Η María Berasarte γεννιέται στις 28 Νοεμβρίου του 1978 στο Σαν Σεμπαστιάν, στην ισπανική Χώρα των Βάσκων. Η πρώτη μουσική απόπειρα έρχεται στα 13, με τη συμμετοχή της σε ένα διαγωνισμό χορού και τραγουδιού όπου την είχαν γράψει οι δικοί της χωρίς να τη ρωτήσουν. Η μουσική της περιπέτεια μόλις έχει αρχίσει...

Στα 18 της φεύγει για τη Μαδρίτη για να σπουδάσει στην Ανώτατη Σχολή Τραγουδιού. Μια μέρα στο διαμέρισμά της ακούει στη μικρή οθόνη την Amália Rodrigues να τραγουδάει το Estranha forma de vida. Ήταν η πρώτη φορά που η νεαρή María άκουγε ένα φάδο, αλλά ήξερε ότι αυτή η νοσταλγική μουσική θα γινόταν πλέον κομμάτι της ζωής της. Οι παρτιτούρες κλασικής μουσικής που μελετούσε στη σχολή δεν ξυπνούσαν μέσα της τα συναισθήματα που έψαχνε να μεταδώσει ως ερμηνεύτρια. Γι’ αυτό και παίρνει την απόφαση να αφήσει τη σχολή και να ψάξει αυτό που της ταιριάζει: Μια μουσική φτιαγμένη από το λαό, που να μιλάει κατευθείαν στην καρδιά του.

Παίρνει το βάπτισμα του πυρός στη δισκογραφία συμμετέχοντας σε ένα συλλογικό άλμπουμ με σημαντικά ονόματα του φλαμένκο. Πρόκειται για το El Sorbo, όπου έχει την τύχη να συνεργαστεί με τον κιθαρίστα Niño Josele και τον παραγωγό Javier Limón. Ένα χρόνο αργότερα ηχογραφεί –επίσης με τη συνοδεία του Niño Josele– το Mi corazón για το δίσκο Fragua Futura που έχει στόχο να αναδείξει νέα ταλέντα της φλαμένκο μουσικής. Στο μεταξύ γνωρίζει τον κιθαρίστα José Luis Montón και τον βιολονίστα Ara Malikian με τους οποίους συνεργάζεται στο De la Felicidad, που αποσπά το βραβείο του καλύτερου άλμπουμ νέων μουσικών για το 2005. Την ίδια χρόνια ως τραγουδίστρια του ντουέτου Maluca την ακούμε σε δυο κομμάτια στο Nueve artistas nuevos, που κινείται σε φλαμένκο ηχοχρώματα. H María δε διστάζει να πειραματιστεί στη συνέχεια με ναπολιτάνικο τραγούδι (με το κουαρτέτο Katango), τζαζ (με τον Pepe Torres), τζαζ ροκ (με τους Candelaria) και φανκ ροκ (με τους Prímital).

Όσον αφορά ζωντανές εμφανίσεις, τη βρίσκουμε να τραγουδάει ως μέλος της κομπανίας της χορεύτριας και χορογράφου Mayte Bajo στην παράσταση Bocabajo. Με την χορεύτρια Selene Muñoz και τον José Luis Montón επίσης δίνουν παραστάσεις ως Trío. Γίνεται η φωνή του συγκροτήματος La Banda del Aire, όπου για ακόμα μια φορά έχει στο πλευρό της τον José Luis Montón. Παράλληλα, συμμετέχει σε διάφορα φεστιβάλ, όπως στο Rock in Rio στη Λισσαβόνα, στο Φεστιβάλ της Κέρκυρας (Παλιό Φρούριο, 26-6-2006), στο Costa de Músicas στο Λανθαρότε, στη Μπιενάλε Φλαμένκο της Σεβίλλης το 2006 και στο Φεστιβάλ Φλαμένκο της Χερέθ το 2008. H María διατηρεί τις βασκικές ρίζες της μέσα από συνεχείς επί σκηνής συνεργασίες με τον συμπατριώτη της Iñaki Salvador, ενώ τραγουδά στη θεατρική παράσταση Mujeres bajo sus sábanas του θιάσου Ttanttaka. Αξιομνημόνευτη είναι η ερμηνεία της στο ξακουστό Txoria Txori των Mikel Laboa και Joxan Artze στο Συνεδριακό Μέγαρο Kursaal του Σαν Σεμπαστιάν το Δεκέμβρη του 2006.

Η συναναστροφή με τόσους και τόσο σπουδαίους μουσικούς αποτελεί σχολείο για τη María. Αρχίζει να αναλογίζεται τη δυνατότητα ηχογράφησης μιας πρώτης προσωπικής δουλειάς, και αναρωτιέται σε ποιο μουσικό είδος να κινηθεί. Την ιδέα της τη δίνει η μητέρα της: Να τραγουδήσει φάδος! Στην αρχή δεν μπορούσε να το διανοηθεί, αλλά η σκέψη άρχισε να ωριμάζει μέσα της. Σκεφτόταν όμως πως θα έπρεπε να ωριμάσει λίγο περισσότερο κι η ίδια, ώστε να έχει βιώματα που θα την καθοδηγήσουν στην ερμηνεία αυτού του απαιτητικού μουσικού είδους. Έτσι, δε δίστασε να περιμένει μέχρι να νιώσει πιο έτοιμη για αυτό το βήμα.

Από την ημέρα που άκουσε το πρώτο φάδο, η María το έψαξε στα ισπανικά δισκοπωλεία και ακόμα παραπέρα. Όμως η σχέση με την Πορτογαλία δεν προέκυψε ξαφνικά, αφού η μητέρα της είναι Γαλικιανή, και μικρή συχνά είχε την ευκαιρία να επισκεφτεί τη γειτονική χώρα. Ομολογεί πως είναι γι’ αυτήν το δεύτερο σπίτι της. Ευρισκόμενη στην Πορτογαλία λοιπόν συλλαμβάνει το εγχείρημα: Φάδος στα ισπανικά! Εν πρώτοις, η ιδέα ακουγόταν παράλογη, αν όχι τρελή. Κανένας καλλιτέχνης μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχε τολμήσει να τραγουδήσει φάδο στα ισπανικά. Θεωρούνταν ανυπέρβλητο ταμπού να του στερήσει κάποιος τη φυσική, μητρική του γλώσσα. Παρόλα αυτά, για τη María δεν ήταν ένα καπρίτσιο. Ήθελε να το τιμήσει, να του κάνει ένα αφιέρωμα στη δική της μητρική γλώσσα, τη γλώσσα της φυσικής της έκφρασης, έχοντας ως αφετηρία τη δική της πραγματικότητα, καταγωγή και προσωπικά βιώματα. Έτσι, αποφάσισε να χρηματοδοτήσει η ίδια το τολμηρό αυτό εγχείρημα και επιστράτευσε γι’ αυτό τις οικονομίες της.

Πήγε και βρήκε έναν από τους καλύτερους Πορτογάλους κιθαρίστες, τον José Peixoto (πρώην μέλος του συγκροτήματος Madredeus) που θα αναλάμβανε, επιπλέον, χρέη μουσικού διευθυντή και ενορχηστρωτή. Αλλά το πρόσωπο-κλειδί της υπόθεσης μάλλον είναι ο χαρισματικός στιχουργός Tiago Torres da Silva. Εκείνος ανέλαβε να δώσει από την αρχή πνοή και λόγο ισπανικό στα έντεκα παραδοσιακά φάδος της Λισσαβόνας που η María επέλεξε για το δισκογραφικό της ντεμπούτο. Επίσης Πορτογάλους έχουμε στο κοντραμπάσο (Carlos Bica), στο πιάνο και στο ακορντεόν (Filipe Raposo), ενώ ο κρουστός είναι Ουρουγουανός (Guillermo McGuill). Χωρίς αμφιβολία, μια από τις σπουδαιότερες αποφάσεις που πάρθηκαν από την ομάδα, ήταν η χρησιμοποίηση της κλασικής κιθάρας αντί της πορτογαλικής, γιατί μόνο έτσι θα είχε πραγματικά κάτι καινούριο να προσφέρει αυτό το τόλμημα. Η ηχογράφηση πραγματοποιήθηκε από τον Mario Barreiros στο Πόρτο στα τέλη του 2007 και η παραγωγή ήταν των José Peixoto και María Berasarte.

Το όνειρο πήρε σάρκα και οστά σαν κυκλοφόρησε ο δίσκος Todas las horas son viejas (Όλες οι ώρες είναι παλιές), μια δουλειά που απέκτησε επικριτές, αλλά, σίγουρα, πολύ περισσότερους ένθερμους οπαδούς και στις δυο πλευρές της Ιβηρικής χερσονήσου. Ο πιο σημαντικός για τη María δεν ήταν άλλος από τον βετεράνο τραγουδιστή του φάδο Carlos do Carmo, ο οποίος δε δίστασε να εκφράσει την έκπληξη και την ικανοποίηση του για το αποτέλεσμα: «Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα φάδο τραγουδισμένο με τα σωθικά, αλλά χωρίς την αξίωση να μιμηθεί κανέναν, και με μουσικές στιγμές ασυνήθιστης ομορφιάς. Αίρεση, θα πούνε κάποιοι. Δύσκολα κατηγοριοποιείται, θα πούνε άλλοι. Καινοτόμο και πολύ όμορφο, λέω εγώ.» Για την τραγουδίστρια σχολιάζει: «Διαθέτει την κλασική παιδεία, την εμπειρία στο φλαμένκο και το πάθος για το φάδο. Στα 30 της, παρουσιάζεται μόνη, σε ένα αφιέρωμα στο τραγούδι της Λισσαβόνας. Είναι καρπός της ισπανικής της ενέργειας και του γαλικιανού της αίματος.»

Τάδε έφη ο Φρανκ Σινάτρα του πορτογαλικού τραγουδιού, ο οποίος μάλιστα τρεις μήνες μετά την παρουσίαση του δίσκου προσκάλεσε τη María να τραγουδήσει στη συναυλία Fado Maestro για τον εορτασμό των 45 ετών καριέρας του στο τραγούδι, όπου πλαισιώθηκε από καλλιτέχνες του βεληνεκούς των Mariza, Cámane και Carminho. Κι εκείνη, με την εκφραστικότητα, την κομψότητα και την ευαισθησία που τη διακρίνουν, κατάφερε να κερδίσει για τα καλά το πορτογαλικό κοινό που βρισκόταν εκεί... γύρω στα δώδεκα χιλιάδες άτομα!

Αυτή τη στιγμή η María Berasarte συνεργάζεται για ένα άλλο φιλόδοξο εγχείρημα ως προσκεκλημένη καλλιτέχνιδα των José Salgueiro και José Peixoto που διευθύνουν το συγκρότημα Aduf. Σκοπός τους είναι ο συγκερασμός παραδοσιακών και μοντέρνων μελωδιών.

Το περιοδικό Time Out Lisboa αναφέρει πως το Todas las horas son viejas αποτελεί για τους Πορτογάλους κριτικούς «το καλύτερο άλμπουμ με φάδο που έχει ηχογραφηθεί από ξένο καλλιτέχνη.» Μετά την πρώτη ακρόαση καταλαβαίνουμε ότι έχουμε να κάνουμε με φάδο γνήσιο, φυσικό, που πηγάζει από την ψυχή και φέρει τον ήχο της Alfama, του Τάγου και των γραφικών γωνιών της Λισσαβόνας. Η τραγουδίστρια από το Σαν Σεμπαστιάν μάς δείχνει με τον τρόπο της πως η γλώσσα δεν είναι εμπόδιο, αλλά μέσο, και πως το παλιό μπορεί να αποδειχτεί πολύ πολύ όμορφο. Το φάδο δεν είναι μόνο νοσταλγία, είναι να μια πρόσκληση στη συγκίνηση και στο μοίρασμα των συναισθημάτων. Ειδικά αν το ακούς από μια φωνή που έχει την τέχνη στο αίμα της (ακόμα και στο επίθετο της), ακόμα καλύτερα!

Aπό το Todas las horas son viejas

Στο συγκρότημα Aduf

Δισκογραφία:

Άλμπουμ

2009: Todas las horas son viejas.

Συμμετοχές

2003: VV.AA. - El Sorbo (De azul el aire με τον Niño Josele).

2004: VV.AA. - Fragua Futura (Mi corazón με τον Niño Josele).

2005: Ara Malikian - De la Felicidad (Estranha forma de vida, Contigo με τον José Luis Montón).

2005: La Banda del Aire - La Banda del Aire.

2005: VV.AA. - El Búho Real. Nueve artistas nuevos (Agua, Devuélveme los besos ως τραγουδίστρια των Maluca).

2006: Katango - Másidiomás (Indifferentemente).

2007: Pepe Torres - Paisajes Inesperados (Al fondo brilla el agua).

2008: Candelaria - Candelaria (Aguaespejo, Eclipse).

2009: Prímital - Prímital bells.

2010: Aduf - Aduf.

Επίσημη ιστοσελίδα: www.mariaberasarte.com
MySpace: www.myspace.com/mariaberasarte
Aduf: www.adufmusica.net

Σύνταξη κειμένου: Βίκυ Ρούσκα