«Απεριόριστη συγκινησιακή ικανότητα. Αυτό διαθέτει ο Montón και αυτό προσδίδει στο παίξιμό του έναν ρομαντισμό και μια εκφραστική δύναμη που ξεπερνάνε το σύνηθες. Το φλαμένκο –που τόσο έχει ανάγκη μια τέτοια αισθαντικότητα–, είναι γι’ αυτόν ούτε λίγο ούτε πολύ ένα τοπίο που εμπνέει και μια ωραία δικαιολογία για να γεννήσει όμορφες μελωδίες και μουσικές τόσο ιδιαίτερες που ο τρόπος που υφίστανται και ηχούν δε μας θυμίζει σε καμία περίπτωση τίποτα από αυτά που είχαμε ακούσει στο παρελθόν στο μουσικό σύμπαν του φλαμένκο.

Η εξαιρετική δημιουργική ικανότητά του του επιτρέπει, πέραν του να συνθέτει μουσική, να εφευρίσκει κόσμους όπου την κλαίει. Φτιάχνει με κάθε κομμάτι μια ιστορία με αρχή και τέλος, και παίζει με τρόπο γυμνό και ευάλωτο, σαν να μας μιλούσε σε προσωπικό επίπεδο.

Ελεύθερα ασκεί, σέβεται και ενισχύει τις ιδιαιτερότητές του σαν να επρόκειτο για θρησκεία. Τη δική του. Παραδομένος στην πιο αγνή ουσία.

Ο Montón παίζει με αγάπη και από αγάπη. Αγαπά, δημιουργεί και αναδημιουργεί τη μουσική χωρίς ποτέ να θέτει στον εαυτό του όρια, χωρίς να αναζητά ποτέ όνομα για τα πράγματα που ξεπηδούν από την ανεξάντλητη φαντασία του, αφήνοντας στον καθένα να τα ονομάσει όπως θέλει.»

Τα παραπάνω είπε η Mayte Martín, και αυτά μας φάνηκαν η καλύτερη εισαγωγή για να καταλάβουμε τόσο τον άνθρωπο όσο και τον κιθαρίστα José Luis Montón. Μαζί μας μίλησε για τις επιρροές του, για τις συνεργασίες του, για την επίσκεψή του στην Ελλάδα πριν λίγα χρόνια και τη συναυλία στην Κέρκυρα, καθώς και για το φλαμένκο ως κληρονομιά της ανθρωπότητας που αξίζει να γράφεται με φ κεφαλαίο.

Ispania.gr─ Ποιοι είναι οι δάσκαλοι της κιθάρας που περισσότερο σε έχουν επηρεάσει;

José Luis Montón─ O πρώτος μου δάσκαλος υπήρξε ο θείος μου ο Miguel, που ήταν ο πρώτος άνθρωπος που με έβαλε να κρατήσω την κιθάρα και μου δίδαξε τα βασικά. Μετά με πήγε σε έναν πιο προχωρημένο δάσκαλο, τον Paco Arrollo León, που μου άνοιξε τα μάτια σε σχέση με το τι σήμαινε το παίξιμο της πιο μοντέρνας κιθάρας φλαμένκο. Έπειτα μαθήτευσα κοντά στον Juan Trillas, έναν καταπληκτικό κλασικό κιθαρίστα ερωτευμένο με το φλαμένκο και μεγάλο συνθέτη με τρομερό ταλέντο, ο οποίος μου άνοιξε την ψυχή σε ήχους διαφορετικούς από τους συνηθισμένους. Αργότερα, με επηρέασαν πολλοί άνθρωποι, από πολύ διαφορετικές τάσεις, και αφέθηκα να παρασυρθώ από ό,τι ιδέα μου ερχόταν στο μυαλό έχοντας την τύχη να μοιράζομαι τη σκηνή με μεγάλους καλλιτέχνες που με έκαναν καλλιτεχνικά πιο πλούσιο και συνεχίζουν να το κάνουν. Είναι τύχη να κάνεις αυτό που σου αρέσει και να αρέσει.

I.─ Συνέθεσες και ηχογράφησες το δίσκο Flamenco Kids, ένα έργο που προορίστηκε συγκεκριμένα για να λειτουργήσει ως εισαγωγή στο φλαμένκο για παιδιά. Έχεις σκεφτεί τη δυνατότητα να ηχογραφήσεις έναν δίσκο που θα λειτουργήσει ως εισαγωγή στο φλαμένκο για ξένους;

J.L.M.─ Το πρότζεκτ Flamenco Kids γεννιέται μέσα από τις διδακτικές ενότητες της Teresa del Pozo για να δουλέψει με τα παιδιά πράγματα όπως η θεωρία του χρώματος, η αυτοεκτίμηση, η διαφορετικότητα, κ.λπ. Τα θέματα ήδη υπήρχαν κι εγώ τους έβαλα μουσική, και, αφού είμαι κιθαρίστας του φλαμένκο, βγήκε ένας δίσκος με φλαμένκο για παιδιά. Δεν αποσκοπούμε να διδάξουμε φλαμένκο· το φλαμένκο είναι το όργανο με το οποίο τα παιδιά μαθαίνουν πράγματα και βγαίνουν από την παράσταση τραγουδώντας μια bulería ή alegrías χωρίς να το ξέρουν. Τα παιδιά μαθαίνουν πολύ σημαντικά πράγματα και το φλαμένκο γίνεται κτήμα τους σε επίπεδο ευαισθησίας χωρίς να γίνεται κάτι επίπονο που πρέπει να μάθουν. Το παιχνίδι είναι σημαντικό για να προσεγγίσει κανείς οτιδήποτε για πρώτη φορά.

Η ιδέα του δίσκου για ξένους μου φαίνεται πολύ ενδιαφέρουσα, δεν το είχα σκεφτεί ποτέ, αλλά θα ήταν πολύ καλό να βρεθούν πράγματα απλά και ειλικρινή για την κατανόηση του φλαμένκο. Δεν ξέρω αν θα το κάνω κάποια στιγμή, αλλά θα ήταν πολύ καλό να το κάνει κάποιος, επιπλέον για να προσεγγίσουν το φλαμένκο ως κάτι προσβάσιμο, αφαιρώντας λίγο από τον έξτρα μυστικισμό που κάνει πολύ κόσμο να το βλέπει ως κάτι το άφταστο.

I.─ Η επίσκεψη καλλιτεχνών του φλαμένκο στην Ελλάδα είναι αδιάκοπη εδώ και μερικά χρόνια. Είναι εμφανής η εξαιρετική ανταπόκριση που βρίσκει αυτό το μουσικό είδος στο ελληνικό κοινό. Το φλαμένκο το εξομοιώνουμε με το φάδο, την τζαζ και το μπλουζ… μουσικές που ανεξαρτήτως γλώσσας και χώρας δημιουργίας, για κάποιο μαγικό λόγο αγγίζουν όλη την ανθρωπότητα. Τι πιστεύεις ότι έχει το φλαμένκο, έτσι ώστε παρά το ιδιόμορφο της τέχνης του και το a priori μειονοτικό, να αρέσει παγκοσμίως και να μπορεί να αγγίζει την καρδιά ενός Ανδαλουσιανού, ενός Ινδού ή ενός Έλληνα;

J.L.M.─ Δεν είναι παράξενο που το φλαμένκο αρέσει στην Ελλάδα, ούτε γενικά σε όλη τη Μεσόγειο. Είναι από μόνο του μια μίξη πολιτισμών στην οποία η Μεσόγειος έχει το ρόλο της· και έχουμε την τύχη να έχει εμφανιστεί στην Ισπανία. Το φλαμένκο επιτρέπει σε μεγάλο βαθμό την εξωστρέφεια και χρησιμεύει σε πολύ κόσμο για να εκφράσει κάθε είδους συναισθήματα, και φυσικά υπάρχουν άνθρωποι που νιώθουν να ταυτίζονται με αυτήν την έκφραση, γι’ αυτό πιστεύω ότι είναι τόσο παγκόσμιο.

I.─ Όντας ένας μουσικός διατεθειμένος να συνεργαστείς με καλλιτέχνες διαφορετικών ειδών (María Berasarte με φάδο, Hossam Ramzy με αραβική μουσική, Ara Malikian με κλασική, κ.λπ.) και ανοιχτός όσον αφορά τις συνθέσεις και τη μουσική σου, εκτός από το φλαμένκο, από πού αλλού αντλείς στοιχεία, τι είδος μουσικής ακούς πέρα από φλαμένκο;

J.L.M.─ Αντλώ στοιχεία από ό,τι συναντώ στο δρόμο, όλα μέχρι σήμερα ήταν προϊόν τύχης. Δεν είμαι μουσικόφιλος, δεν είναι μια μια από τις αγαπημένες μου απολαύσεις το να ακούω μουσική αλλά ούτε την ακούω για να ερευνήσω. Αυτό που μου αρέσει είναι να συνθέτω, να ενορχηστρώνω και να παίζω, οπότε όλα εξαρτώνται από αυτό που κάνω ή από το άτομο που γνωρίζω μια δεδομένη στιγμή.

I.─ Έχεις συνθέσει και έχεις παίξει πολλή μουσική για χορό (Παραστάσεις με τους María del Mar Moreno, Antonio ''El Pipa'', Belén Maya, Chanta la Mui…). Πού αισθάνεσαι καλύτερα; Όταν είσαι πρωταγωνιστής σε μια σκηνή παίζοντας μόνος ή στην πιο διακριτική θέση του μουσικού δημιουργού μιας παράστασης;

J.L.M.─ Αυτό που περισσότερο μου αρέσει είναι να παίζω μόνος μου πάνω στη σκηνή, αλλά πάντα απολαμβάνω οτιδήποτε κάνω, και πάντα μαθαίνω από όποιον συνάδελφο μου ζητήσει μια συνεργασία ή μια μουσική. Όλα αυτά αποτελούν μια ατελείωτη πηγή απ’ όπου προκύπτουν πολύ ενδιαφέροντα πράγματα που δε θα υπήρχαν αν αφοσιωνόμουν μόνο στις συναυλίες.

I.─ Είναι πολλές οι επαγγελματικές συνεργασίες σου με μουσικούς και τραγουδιστές από πολύ διαφορετικές χώρες. Έχεις σκεφτεί καμιά φορά την πιθανότητα να συνεργαστείς με κάποιον Έλληνα καλλιτέχνη;

J.L.M.─ Θα μου άρεσε πάρα πολύ να συνεργαστώ κάποια στιγμή με έναν Έλληνα καλλιτέχνη, αφού η ελληνική μουσική που έχω ακούσει μου αρέσει πολύ, και επίσης βρίσκεται πολύ κοντά στο αίσθημα του φλαμένκο.

I.─ Τι αναμνήσεις έχεις από την επίσκεψη και τη συναυλία στην Κέρκυρα μαζί με τη María Berasarte (φωνή) και τον Miguel Rodrigañez (κοντραμπάσο); Θα σου άρεσε να κάνεις περισσότερες εμφανίσεις στη χώρα μας;

J.L.M.─ Η παραμονή στην Κέρκυρα ήταν από εκείνα τα απίστευτα πράγματα που καμιά φορά συμβαίνουν στη ζωή: το μέρος όπου παίξαμε, η προσοχή που λάβαμε, το πόσο καλά φάγαμε, η επιτυχία της συναυλίας, η Κέρκυρα που είναι θεαματική... Φυσικά και θέλω να ξαναπαίξω στη χώρα σας, μόλις με φωνάξετε έρχομαι τρέχοντας [γέλια].

I.─ Πώς προέκυψε η συνεργασία σου με τη María Berasarte; Δουλέψατε μαζί στο πρότζεκτ La banda del aire και στο δίσκο De la felicidad (που βραβεύτηκε ως το Καλύτερο άλμπουμ νέων μουσικών στα Μουσικά Βραβεία του 2005). Υπάρχει ένα δούναι και λαβείν μεταξύ σας που αντέχει στο χρόνο…

J.L.M.─ Να, μια μέρα γνωριστήκαμε, κι εγώ κατάλαβα από τη στιγμή που άκουσα την πρώτη νότα στη φωνή της, ότι θα κάναμε πολλά πράγματα μαζί. Είναι πλάσμα προικισμένο τόσο σε καλλιτεχνικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο με ένα ξεχωριστό χάρισμα που κάνει τη ζωή μας πιο χαρούμενη. Βέβαια, είναι προφανές ότι είμαστε φίλοι και την αγαπώ πολύ, αλλά κέρδισε όλη αυτήν την αγάπη και αυτόν τον θαυμασμό με τις πράξεις της.

I.─ Πριν λίγο καιρό το φλαμένκο ανακηρύχθηκε Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ανθρωπότητας από την ΟΥΝΕΣΚΟ. Βλέπεις με καλό μάτι αυτήν την ανακήρυξη; Πιστεύεις ότι μπορεί να συμβάλλει στην προώθηση αυτού του μουσικού είδους;

J.L.M.─ Το φλαμένκο ήδη ήταν Κληρονομιά της Ανθρωπότητας, δεν πιστεύω όμως ότι πρόκειται για κάτι άυλο. Έχει ύλη, πυκνότητα, ανθρώπους σκορπισμένους σε όλο τον κόσμο που αφιερώνουν σε αυτό τη ζωή τους, από όλα τα έθνη, ανθρώπους που επιθυμούν να γευτούν, να αισθανθούν, να το κατανοήσουν σε νοητικό επίπεδο και στο πετσί τους επίσης. Δεν πιστεύω ότι έτσι λειτουργούν τα άυλα πράγματα. Το φλαμένκο είναι υπεράνω μόδας (ακόμα και αυτής του φλαμένκο), οπότε, όπως και να έχει, έδωσαν μια αναγνώριση που ελπίζω να ωφελήσει το φλαμένκο και να το ενισχύσει ως πολιτιστική δραστηριότητα για να μη χαθεί αυτή η τέχνη. Δεν πρέπει να χαθούν οι αναφορές της, και αυτό χρήζει βοήθειας πέρα από μόδες και του ό,τι είναι πολύ κουλ να λέμε ότι μας αρέσει το φλαμένκο. Για να το γνωρίσει κανείς σε σημείο να του αρέσει και να το απολαμβάνει σε βάθος, απαιτείται χρόνος και ευκαιρίες. Ελπίζω να καταφέρουμε να έχουμε λίγο και από τα δύο πράγματα.

Βιογραφία
O José Luis Montón γεννιέται στις 12 Σεπτεμβρίου του 1962 στη Βαρκελώνη. Ξεκινά τις μουσικές σπουδές του σε πολύ νεαρή ηλικία, και εξειδικεύεται στους ρυθμούς του φλαμένκο. Έχει δουλέψει με καλλιτέχνες ποιότητας πολύ διαφορετικών τάσεων όπως οι Antonio Canales, Kitflus, Mayte Martín, Carmen Cortés, El Indio Gitano, Juana Maya, Joaquín Grilo, Mariano Gruceta, Belén Maya, Belén Fernández, Antonio el Pipa, Israel Galván, Domingo Ortega, Adrián Galia, Joaquín Ruiz, Javier Latorre, Chano Domínguez, Horst Sohm, Toto Blanke και Hossam Ramzey, μεταξύ άλλων.

1989: Α’ Βραβείο στο Διεθνή Διαγωνισμό της Βαρκελώνης και της Νιμ (Γαλλία).

1993: O Κύκλος Καλών Τεχνών της Μαδρίτης του απονέμει το Κύπελλο Teatro Pavón.

1993-1994: Ως σολίστας κιθαρίστας σημειώνει μεγάλη επιτυχία κερδίζοντας κοινό και κριτικούς στην παράσταση Cumbre flamenca en el baile κατά την περιοδεία του ανά τον κόσμο, όπως επίσης και με το συγκρότημα El Foro στην παράσταση La Noche de la Guitarra στην Ουτρέχτη.

1996: Ηχογραφεί την πρώτη του δισκογραφική δουλειά Flamenco entre amigos (Aliso Records).

1997: Πρωτοεμφανίζεται με το συγκρότημά του στο Konzerthaus της Βιέννης.

Ηχογραφεί το δεύτερο δίσκο του Aroma (Auvidis).

2000: Ηχογραφεί τον τρίτο δίσκο Sin querer (Auvidis), όπου συνεργάζεται με καλλιτέχνες του μεγέθους των Tomasito de Jerez, Ara Malikian, Renato Aresi, Andy Pupato, Eva Durán, Lorenzo Viserda, Miguel de la Tolea και Bjorn Meyer. Ξεχωρίζουν οι συναυλίες στο Φεστιβάλ του Les escales de Saint Nazaire στη Γαλλία και στην 11η Μπιενάλε Φλαμένκο της Σεβίλης και της Βαρκελώνης.

2001: Συνθέτει μουσική για τη νέα παράσταση του Εθνικού Μπαλέτου της Ισπανίας, όπου συμμετέχει και ως ερμηνευτής.

Ερμηνεύει το Κοντσέρτο του Αρανχουέθ του Χοακίν Ροδρίγο στο Θέατρο Principal της Βαλένθια με την Ορχήστρα της Βαλένθια, υπό τη διεύθυνση του Joan Cerveró.

2002: Ερμηνεύει το Κοντσέρτο του Αρανχουέθ του Χοακίν Ροδρίγο με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Μπρατισλάβα, υπό τη διεύθυνση του David Herrando.

Συνθέτει τη μουσική της παράστασης Flamenco de Cámara των Mayte Martín και Belén Maya.

Ηχογραφεί με τον Ara Malikian το δίσκο Manantial (Warner Music).

2003: Βραβείο καλύτερης πρωτότυπης μουσικής για χορό στο 12ο Διαγωνισμό χορογραφίας του Θεάτρου Albéniz, Μαδρίτη.

2004: Βραβείο καλύτερης πρωτότυπης μουσικής για χορό στο 13ο Διαγωνισμό χορογραφίας του Θεάτρου Albéniz, Μαδρίτη.

Ηχογραφεί το δίσκο της Clara Montes Uniendo Puertos.

Περιοδεύει με την παράσταση Flamenco de Cámara των Mayte Martín και Belén Maya.

2005: Ηχογραφεί με τον Ara Malikian ένα δεύτερο άλμπουμ με τίτλο De la felicidad (Warner Music) που βραβεύεται ως το Καλύτερο άλμπουμ νέων μουσικών στα 10α Βραβεία Μουσικής 2005.

2006: Ηχογραφεί το Flamenco Arabe II με τον Hossam Ramzy (ARC music), ένα δίσκο γεμάτο συγκίνηση που μπλέκει αραβικούς ρυθμούς και κρουστά με το ανδαλουσιάνικο φλαμένκο.

Παρουσιάζει για πρώτη φορά στην 14η Μπιενάλ Φλαμένκο της Σεβίλης την παράσταση De la felicidad.

Συμμετέχει ως προσκεκλημένος καλλιτέχνης στο Φεστιβάλ Κιθάρας της Κόρδοβα.

2007: Δημιουργεί τo συγκρότημα La Banda del Aire, όπου αναπτύσσει την πιο ορχηστρική του πλευρά. Επίσης το José Luis Montón Quartet, όπου παρουσιάζει τη δημιουργική ικανότητά του στη σύνθεση τραγουδιών.

2008: Δημιουργεί, μαζί με τους Gorka Hermosa και Baldo Martínez, το κουιντέτο Ibericum, μια μίξη παραδοσιακής βασκικής, γαλικιανής, καταλανικής και ανδαλουσιάνικης μουσικής.

2008-2009: Ολοκληρώνει την ηχογράφηση του δίσκου Flamenco Kids.

2009: Συνθέτει μαζί με τον Juan Parrilla τη μουσική της παράστασης La difícil sencillez.

2010: Παρουσιάζει για πρώτη φορά τον Οκτώβρη στην Μπιενάλε της Σεβίλης 2010 την παράσταση Flamenco Kids, όπως επίσης και στη Μαδρίτη, στο περίπτερο της Ciudad de los niños το Δεκέμβρη από όπου πέρασαν πάνω από 6.000 άτομα.

Συνεχίζει τις συνεργασίες με καλλιτέχνες όπως οι Mayte Martín, Misia, Ara Malikian, Amina Alaoui, Olga Pericet, Gorka Hermosa, Olvido Lanza μεταξύ αλλών, ταυτόχρονα με την περιοδεία του τελευταίου πρότζεκτ Flamenco Kids.

Ιστοσελίδα: http://www.joseluismonton.com/
MySpace: http://www.myspace.com/joseluismonton
Blog Flamenco Kids: http://flamencokids.blogspot.com

Χαιρετισμός του José Luis Montón στο ispania.gr

Ερωτήσεις: Nuria Valdeón Allende, Στέλιος Πλαΐτης, Βίκυ Ρούσκα
Μετάφραση στα ελληνικά: Βίκυ Ρούσκα
Επιμέλεια: Βίκυ Ρούσκα

«Capacidad emocional ilimitada. Eso es lo que posee Montón y lo que confiere a su toque un romanticismo y una fuerza expresiva inusitada. El flamenco –que tanto necesita que le sientan así–, es para él ni más ni menos que un paisaje inspirador y una bonita excusa para parir melodías hermosas y músicas tan particulares que tienen un modo de ser y de sonar que jamás nos recuerdan nada que hayamos oído antes en el universo sonoro de la música flamenca.

Su exquisita capacidad creadora le permite, más que componer su música, inventarse mundos en los que llorarla. Hace de cada tema una historia con principio y fin, que toca con la misma desnudez y vulnerabilidad que si nos la contara en la intimidad.

Libre, practica, respeta y potencia sus propias peculiaridades como si de una religión se tratara. La suya. Rendido a su más pura esencia.

Montón toca con amor y por amor. Ama, crea y recrea la música sin ponerse jamás barreras, sin buscarle nunca nombre a las cosas que brotan de su imaginación inagotable, dejando que cada uno las llame como quiera.»

Mayte Martín dijo lo anterior, y esas palabras nos ha parecido que serían la mejor introducción para entender a José Luis Montón como persona y como guitarrista. A nosotros nos contó de sus influencias, sus colaboraciones, su visita a Grecia hace pocos años y la actuación en Corfú, así como del flamenco como un patrimonio de la humanidad digno de ser escrito con f mayúscula.

Ispania.gr─ ¿Cuáles han sido los maestros de la guitarra que más te han influido?

José Luis Montón─ Μi primer maestro fue mi tío Miguel, que fue el primero que me puso una guitarra en las manos y me enseño lo básico. Después me llevó con un maestro más avanzado, que fue Paco Arrollo León, que me abrió los ojos a lo que significaba tocar la guitarra flamenca más moderna. Después aprendí con Juan Trillas, un genial guitarrista clásico enamorado del flamenco y gran compositor con un talento tremendo, que me abrió el alma a sonidos diferentes de los habituales. Luego, me ha influenciado mucha gente, de muchas diferentes tendencias, y me he dejado llevar por lo que se me ocurría teniendo la suerte de compartir escenario con grandes artistas que me han enriquecido y siguen haciéndolo. Es una suerte hacer lo que te gusta y que guste.

I.─ Compusiste y grabaste el disco Flamenco Kids, una obra destinada específicamente a introducir el flamenco a los niños. ¿Has considerado la posibilidad de grabar un disco de introducción al flamenco para extranjeros?

J.L.M.─ El proyecto Flamenco Kids nace de las unidades didácticas de Teresa del Pozo para trabajar con los niños cosas como la teoría del color, la autoestima, la diversidad, etc. Los temas ya existían y yo les puse música, y, como soy flamenco, salió un disco de flamenco para niños. No se pretende enseñar flamenco; el flamenco es el instrumento con el que los niños aprenden cosas y salen del espectáculo cantando una bulería o unas alegrías sin saberlo. Creo que nos ha salido un método muy interesante en todos los sentidos. Los niños aprenden cosas muy importantes y el flamenco se les integra a nivel de la sensibilidad sin que sea algo arduo que tengan que aprender. El juego es importante para acercarse por primera vez a cualquier cosa.

La idea del disco para extranjeros me parece muy interesante, nunca lo había pensado, pero estaría muy bien encontrar cosas sencillas y sinceras para la comprensión del flamenco. No sé si lo haré alguna vez, pero estaría muy bien que alguien lo hiciera, también para acercarles un poco más el flamenco como algo a lo que se puede acceder, quitándole un poco de misticismo extra que hace que mucha gente lo vea como algo inalcanzable.

I.─ La visita a Grecia de artistas flamencos es incesante desde hace algunos años. Es evidente la excelente respuesta que este género musical obtiene entre el público griego. Al flamenco se le equipara con el fado, el jazz y el blues… músicas que independientemente del idioma y del país de creación, por un algo mágico llegan a toda la humanidad. ¿Qué crees que tiene el flamenco para que siendo un arte tan peculiar y a priori minoritario, sea de gusto universal y capaz de llegar al corazón de un andaluz, de un indio o de un griego?

J.L.M.─ No es extraño que el flamenco guste en Grecia, ni en general en todo el Mediterráneo. Es de por sí una mezcla de culturas en la que el Mediterráneo tiene también que ver; y tenemos la suerte de que surgiera en España. El flamenco permite mucho la extroversión y sirve a mucha gente para poder expresar todo tipo de sentimientos, y por supuesto hay mucha gente que se siente identificada con esa expresión, por eso creo que es tan universal.

I.─ Siendo un músico dispuesto a colaboraciones de diferente índole (María Berasarte con fado, Hossam Ramzy con música árabe, Ara Malikian con clásica, etc.) y abierto en cuanto a tus composiciones y música, aparte de flamenco, ¿de qué te nutres, qué tipo de música escuchas más allá del flamenco?

J.L.M.─ Me he nutrido de lo que me ido encontrando por el camino, todo ha sido fruto de la casualidad. No soy un melómano, escuchar música no es uno de mis placeres favoritos ni tampoco la escucho para investigar. Lo que me gusta es componer, arreglar y tocar, así que todo depende de qué esté haciendo o a quién haya conocido.

I.─ Has compuesto y tocado mucha música para baile (Espectáculos de María del Mar Moreno, Antonio ''El Pipa'', Belén Maya, Chanta la Mui…). ¿Dónde te encuentras mejor? ¿De protagonista en un escenario tocando en solitario o bajo la discreción que supone ser el autor musical del espectáculo?

J.L.M.─ Lo que más me gusta es tocar en solitario en un escenario, pero siempre disfruto de cualquier cosa que haga, y también aprendo de cualquier compañero que me solicite una colaboración o me pida una música. Todo ello es un fondo de armario interminable del que salen cosas muy interesantes que no saldrían si solo me dedicara a dar conciertos.

I.─ Son muchas tus colaboraciones profesionales con músicos y cantantes de muy diferentes países. ¿Te has planteado alguna vez la posibilidad de colaborar con algún artista griego?

J.L.M.─ Me encantaría colaborar alguna vez con un artista griego, de hecho la música griega que he podido escuchar me gusta mucho, es muy cercana al sentimiento flamenco también.

I.─ ¿Qué recuerdos guardas de tu visita y actuación en Corfú junto con María Berasarte (voz) y Miguel Rodrigañez (contrabajo)? ¿Te gustaría volver a tocar en nuestro país?

J.L.M.─ La estancia en Corfú fue de esas cosas inolvidables que a veces le pasan a uno: el lugar donde tocamos, la atención recibida, lo bien que comimos, lo bien que estuvo el concierto, Corfú es espectacular... Por supuesto que quiero volver a tocar en vuestro país, en cuanto me llaméis voy corriendo [risas].

I.─ ¿Cómo surgió tu colaboración con María Berasarte? Trabajasteis juntos en el proyecto La banda del aire y en el disco De la felicidad (galardonado como Mejor álbum de nuevas músicas en los Premios de la Música 2005). Hay un toma y daca entre vosotros que perdura en el tiempo…

J.L.M.─ Bueno, pues un día nos conocimos, y yo ya supe en ese momento desde que escuche la primera nota de su voz, que íbamos a hacer muchas cosas juntos. Es uno de esos seres dotados tanto artística como personalmente de un don especial que nos alegra a todos la vida. Bueno, es evidente que somos amigos y la quiero mucho, pero se ha ganado cada gramo de ese cariño y admiración con sus acciones.

I.─ Hace poco el flamenco se ha declarado Patrimonio Cultural Inmaterial de la Humanidad por la UNESCO. ¿Ves con buenos ojos esta declaración? ¿Crees que puede contribuir a la promoción de este género musical?

J.L.M.─ El flamenco ya era Patrimonio de la Humanidad, lo que no creo es que sea inmaterial. Es algo que tiene materia, densidad, seres humanos que le dedican su vida repartidos por todo el mundo, de todas las nacionalidades, preocupados por saber, sentir, comprender a nivel intelectual y también de piel. No creo que eso sea inmaterial. El flamenco está por encima de las modas (incluso la del flamenco), así que, bueno, han dado un reconocimiento que espero que beneficie al flamenco en ayudas de cultura para que este arte no se pierda. No se pueden perder sus referencias, y eso necesita ayuda mas allá de las modas y de que sea muy cool decir que te gusta el flamenco. Conocerlo para que te guste disfrutándolo a fondo requiere tiempo y oportunidad. Espero que tengamos un poco de las dos cosas.

Biografía
José Luis Montón nace el 12 de septiembre de 1962 en Barcelona. Comienza sus estudios musicales a muy temprana edad, especializándose en los ritmos flamencos. Ha trabajado con artistas de muy diferentes tendencias y de gran calidad como Antonio Canales, Kitflus, Mayte Martín, Carmen Cortés, El Indio Gitano, Juana Maya, Joaquín Grilo, Mariano Gruceta, Belén Maya, Belén Fernández, Antonio el Pipa, Israel Galván, Domingo Ortega, Adrián Galia, Joaquín Ruiz, Javier Latorre, Chano Domínguez, Horst Sohm, Toto Blanke y Hossam Ramzey, entre otros.

1989: Primer Premio en el Certamen Internacional de Barcelona y Nimes (Francia).

1993: Εl Círculo de Bellas Artes de Madrid le concede Copa Teatro Pavón.

1993-1994: Guitarra solista en el espectáculo Cumbre flamenca en el baile con gran éxito de público y crítica en su gira alrededor del mundo, así como con el grupo El Foro y el espectáculo La Noche de la Guitarra en Utrecht.

1996: Graba su primer trabajo Flamenco entre amigos (Aliso Records).

1997: Debuta con su grupo en el Konzerthaus de Viena.

Graba su segundo disco Aroma (Auvidis).

2000: Graba su tercer disco Sin querer (Auvidis), con la colaboración de artistas de la talla de Tomasito de Jerez, Ara Malikian, Renato Aresi, Andy Pupato, Eva Durán, Lorenzo Viserda, Miguel de la Tolea y Bjorn Meyer. Destacan los conciertos, en el Festival de Les escales de Saint Nazaire en Francia y en la XI Bienal de Flamenco de Sevilla y Barcelona.

2001: Compone la música para el nuevo espectáculo del Ballet Nacional de España, donde interviene también como intérprete.

Interpreta el Concierto de Aranjuez de Joaquín Rodrigo en el Teatro Principal de Valencia con la Orquesta de Valencia dirigida por Joan Cerveró.

2002: Interpreta el Concierto de Aranjuez de Joaquín Rodrigo, con la Orquestra de Brastislava, dirigida por David Herrando.

Compone la música del espectáculo Flamenco de Cámara de Mayte Martín y Belén Maya.

Graba con Ara Malikian el disco Manantial (Warner Music).

2003: Premio a la mejor música original para danza XII Certamen coreográfico del Teatro Albéniz, Madrid.

2004: Premio a la mejor música original para danza XIII Certamen coreográfico del Teatro Albéniz, Madrid.

Graba el disco de Clara Montes Uniendo Puertos.

Gira con el espectáculo Flamenco de Cámara de Mayte Martín y Belén Maya.

2005: Graba con Ara Malikian un segundo álbum, De la felicidad (Warner Music), galardonado como Mejor álbum de nuevas músicas en la X Edición de los Premios de la Música 2005.

2006: Graba Flamenco Arabe II junto con Hossam Ramzy (ARC music), un emocionante álbum que funde los ritmos y percusiones árabes y el flamenco andaluz.

Estrena en la XIV Bienal de Flamenco de Sevilla el espectáculo De la Felicidad.

Invitado a El Festival de Guitarra de Córdoba.

2007: Crea La Banda del Aire, donde desarrolla su faceta más instrumental. Y José Luis Montón Quartet, donde presenta su faceta como compositor de canciones.

2008: Crea, junto con Gorka Hermosa y Baldo Martínez, el quinteto Ibericum, una fusión de música tradicional vasca, gallega, catalana y andaluza.

2008-2009: Termina la grabación del disco Flamenco Kids.

2009: Realiza la música, junto a Juan Parrilla, del espectáculo La difícil sencillez.

2010: Se estrena en octubre en la Bienal de Sevilla 2010 su espectáculo Flamenco Κids, así como en Madrid, en la carpa de la Ciudad de los niños en diciembre por donde pasaron más de 6.000 personas.

Sigue colaborando con artistas como Mayte Martín, Misia, Ara Malikian, Amina Alaoui, Olga Pericet, Gorka Hermosa, Olvido Lanza entre otros, simultaneándolo con la gira de su último proyecto Flamenco Kids.

Página web: http://www.joseluismonton.com/
MySpace: http://www.myspace.com/joseluismonton
Blog Flamenco Kids: http://flamencokids.blogspot.com

Saludo de José Luis Montón a ispania.gr

Preguntas: Nuria Valdeón Allende, Stelios, Plaítis, Vicky Rouska.
Traducción al griego: Vicky Rouska
Revisión: Vicky Rouska